Euskadi.eus

Gobernu Programa

Premiazkoa da susperraldi ekonomikoaren, enplegua berreskuratzearen eta horren kalitatea hobetzearen alde egiten duen estrategia bat garatzea, COVID-19aren pandemiaren ondorio negatiboak gainditzeko. Industria aurreratuan, inbertsioan, berrikuntzan eta nazioartekotzean oinarritutako susperraldi ekonomikorako eta enplegurako estrategia bat.

COVID-19aren osasun-krisiak larriki eragin dio gure gizarteari eta jarduera produktiboaren eta ekonomikoaren mailak murriztu egin ditu. Horren ondorioz, langabezia nabarmen igo egin da; beraz, enplegua berrizere da gizartearen, erakundeen eta politikaren lehentasuna.
Xedea da langabezia-tasa berriz ere kokatzea % 10aren azpitik eta hazkundearen bidera itzultzea. Horretarako, gobernuak sail arteko esparru-programa bat onetsiko du, susperraldi ekonomikoa eta enplegua aurreikusten dituena, Lanbide ardatz egituratzailea delarik eta betiere txertatuz genero-ikuspegia.
Esparru-programa honen esparruan berariazko enplegu-plan bat aurreikusiko da eta estrategia hori kalitatezko enplegu jasangarriaren sorkuntza, ekintzailetza, gizarte-ekonomia eta langabeen laneratzea sustatzean zentratuko da, arreta berezia jarriz zailtasun handiagoak dituzten kolektiboengan.
Horrez gain, estrategia horrek gizarte elkarrizketan sakonduko du eta enpresa-kultura inklusiboago eta parte-hartzaileago berri bat sustatuko du.

Konpromisoa 1. Euskadiren berreraikitze sozial eta ekonomikora zuzendutako Susperraldi Ekonomikorako eta Enplegurako Sail arteko Esparru-programa.

Konpromisoa 2. Susperraldi Ekonomikorako eta Enplegurako Esparru-programarekin lerrokatutako Enplegu-plan bat onestea.

Konpromisoa 3. Enplegu-sistema integrala eta suspertzailea, Lanbide ardatz egituratzailea delarik.

Konpromisoa 4. Enpleguaren kalitatearen hobekuntza.

Konpromisoa 5. Mikro ekintzailetzaren sustapena eta autonomo eta mikro Eteentzako babesa.

Konpromisoa 6. Gizarte-ekonomiaren papera indartzea.

Konpromisoa 7. Zailtasun handiagoak dituzten langabeen laneratzea sustatzea eta enpleguarekiko sarbidea hobetzea.

Konpromisoa 8. Gizarte-elkarrizketan sakontzea eta euskal enpresan eredu parte-hartzaile inklusibo
bat sustatzea.

Konpromisoa 9. Lan-iruzurraren aurka borrokatzea eta laneko ikuskatzailetza indartzea.

Konpromisoa 10. Lan-osasuna eta prebentzioa.

Konpromisoa 11. Bazterkeriaren aurkako diru-sarrerak bermatzeko sistema garatzea eta hobetzea.

Konpromisoa 12. 2022-2025 Gizarteratzeko V. Euskal Plana onestea.
Funtsezkoa da Euskadik industria-egitura indartsua izaten jarraitzea, mundura irekita egongo dena eta produktibitatearen hobekuntzaren alde egingo duena, giza baliabideen trebakuntzaren eta berrikuntzaren bidez.
Industria eta horrekin lotutako zerbitzu aurreratuak euskal ekonomiaren motorra izan behar dira. Baita gure egitura ekonomikoaren bereizgarria ere.
Helburua da industria eta zerbitzu aurreratuak BPGdren % 40ra heltzea. Horretarako, industria aurreratuaren  alde egiten duen eta Euskadin errotuta dagoen Garapen Industrialerako Plan Estrategiko bat onetsiko da. Industria horrek azpiegituren eta lurzoru industrialaren euskarri egokia izango du, baita nazioartekotzea babesteko zerbitzu eraginkorrak ere. Gainera, plan eta neurri bereziak ezarriko dira lehentasunez jardun beharreko guneetarako eta zailtasunak dituzten enpresentzat.

Konpromisoa 13. Garapen Industrialerako eta Nazioartekotzerako Plan Estrategikoa.

Konpromisoa 14. Euskadin errotutako 4.0 Industria eta adimen artifizialaren garapena.

Konpromisoa 15. Enpresa txiki eta ertainak babestea.

Konpromisoa 16. Enpresa-azpiegiturak eta lurzoru industriala.

Konpromisoa 17. Lehentasunezko jarduketa-guneak eta zailtasunak dituzten enpresak.

Konpromisoa 18. Euskal enpresen nazipoartekotzea.
Ikerketa, garapen teknologikoa eta berrikuntza herrialde baten garapen ekonomikoaren adierazle giltzarriak eta bere
produktibitatearen zein lehiakortasunaren baldintzatzaileak dira, baita hazkunde jasangarria lortzeko faktore erabakigarria ere. Berrikuntzaren erronkari erantzuteko, beharrezkoa da baterako esfortzu publiko-pribatu bat egitea eta epe luzerako estrategia bat ezartzea Euskadiko espezializazio adimendunean oinarrituz, Euskadi berrikuntzaren interesgune europarra bihurtzeko lehentasunezko helburuarekin.

Konpromisoa 19. Espezializazio adimenduna eta Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzako Plan Estrategiko berria 2030eko horizontearekin.

Konpromisoa 20. Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzako Euskal Sistemaren emaitzak eta bikaintasuna hobetzea.

Konpromisoa 21. Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzako Euskal Sistema nazioartekotzea.

Konpromisoa 22. Ikerketaren eta berrikuntzaren eremuko inbertsioak handitzea.

Konpromisoa 23. I+G proiektu estrategikoak, erosketa publiko berritzailea eta zibersegurtasun industriala indartzea.

Konpromisoa 24. Berrikuntza indartzea enpresa txiki eta ertainetan.

Konpromisoa 25. Talentu teknologikoa garatzea eta erakartzea.

Konpromisoa 26. Ekintzailetza berritzailea babestea.
Euskal lehen sektorea funtsezko aktibo bat da, kultura-, gizarte- eta ingurumen-balioen transmisiorako elementu gisa. Tokiko
nekazaritzak, kalitatezko elikadura-produkzio jasangarria bermatzeaz gain, enplegua eta aberastasuna sortzen dituen sektore bat da, baita ingurumena babesten duen aktibo bat ere.
Ingurune naturala mantentzea eta klima-aldaketaren aurkako borroka ezin dira ulertu aberastasuna eta enplegua sortzen dituen euskal lehen sektore irmo eta berritzaile bat gabe. Nekazaritza- eta arrantza-eredu jasangarriago baterantz aurrera egitearen aldeko apustua egiten da, euskal landa- eta kostalde-espazioa zainduz eta jarduera ekonomikoa sustatuz, Euskadi Europako hegoaldeko bioekonomiaren erreferente gisa kokatzeko, baita nekazaritza ekologikoaren eta klima-aldaketaren aurkako borrokaren eredu gisa ere.

Konpromisoa 27. Tokiko elikadura ekologiko, jasangarri eta osasuntsuagoa sustatzea.

Konpromisoa 28. Arrantza-baliabideen kudeaketa jasangarria lortzea.

Konpromisoa 29. Portuen kudeaketa eta euskal landa- eta kostalde-espazioa zaintzea.

Konpromisoa 30. Euskal nekazaritzako elikagaien sektorea indartzea, ekintzailetzaren, berrikuntzaren eta klima-aldaketaren erreferente gisa.

Konpromisoa 31. Euskadi Europako hegoaldeko bioekonomiaren interesgunea bihurtzea.
Garraio-azpiegiturak oinarrizkoak dira hazkunde ekonomikorako, osasuna eta bizi-kalitatea hobetzeko, lurraldea egituratzeko eta gizarte-kohesiorako. Euskadi Europako Korridore Atlantikoaren “kate-maila giltzarria” bihurtzearen alde egiten da, baita
mugikortasun jasangarriko eredu berri bat sustatzearen alde ere, gizarte- eta ingurumen-kostu txikiagoa duten garraiobideak lehenesten dituena. Helburu horrekin, mugikortasun jasangarriko lege berri bat eta plan berri bat onetsiko da, trenbide inbertsioak indartzen dituztenak, hain zuzen ere, bidaiarien eta salgaien trenbide bidezko garraioa % 20 areagotzeko xedearekin.

Konpromisoa 32. Mugikortasun jasangarria.

Konpromisoa 33. Euskadi Europako korridore atlantikoaren “kate-maila giltzarria”.

Konpromisoa 34. Trenbide-inbertsioak lehenestea.

Konpromisoa 35. Garraio-azpiegituren Euskadirako transferentziak osatzea.
COVID 19aren pandemiaren ondorioz hartutako neurriek joan den legegintzaldian onetsitako eta Europako Hiri Agendarekin eta
NBEren Habitat III Hiri Agenda Berriarekin lerrokatutako Euskadiko Bultzatu 2050 Hiri Agenda Berrian identifikatutako erronken
gaurkotasuna eta irismena nabarmendu dituzte.
Bultzatu 2050 agendaren lehentasun estrategikoetan oinarrituz eta Lurraldearen Antolamendurako Gida lerroak onetsi ostean,
onartzen da erronka Euskadiko hirien eredu berri bateranzko bilakaeran oinarritzen dela. Hiri horiek garapen jasangarria eta
inklusiboa bermatu eta ahalbidetu behar dute, adimenduna ere badena, gai izateko etengabe aldatzen diren aldagaiak
kudeatzeko eta Europan erreferentea den lurralde inklusibo, seguru, erresiliente eta jasangarri gisa kokatzeko.

Konpromisoa 36. Euskadi Bultzatu 2050 Hiri-agenda hedatzea eta ezartzea.
Etxebizitzaren aldeko gizarte-itun bat sustatuko da eta horren helburua izango da etxebizitzarako eskubide subjektiboa garatzea eta,horrenbestez, etxebizitza duin, egoki eta irisgarri baterako sarbidea bermatzea hori lortzeko beharrezko baliabideak ez dituzten pertsonei, etxebizitzaren eginkizun soziala, alokairuko etxebizitzen promozio publikoa eta birgaitzearen bultzada sustatuz, hutsik dauden etxebizitzak aktibatzeaz gain.

Konpromisoa 37. 15 urterako etxebizitzaren aldeko gizarte-ituna lortzea eta legegintzaldiko Etxebizitza Plan Zuzentzaile berria onestea.

Konpromisoa 38. Berariazko etxebizitzarako sarbide-ekintzak gazteentzat.

Konpromisoa 39. Birgaitzea, hiri-berroneratzea eta etxebizitza-berrikuntza sustatzea, irisgarritasuna, energia-eraginkortasuna eta eraikuntza jasangarria hobetuz.
Turismoak Euskadiren hazkunde jasangarrian laguntzen du eta gure ekonomiaren dibertsifikazioa babesten du, baina egungo
osasun-krisiaren eraginak gehien pairatzen ari den sektoreetako bat da. Hortaz, neurriak  ezarri behar dira sektoreko enplegua
eta jarduera mantentzeko, enpresen likidezia babes tuz, bereziki, ETEen eta autonomoen kasuan. Horrez gain, ekimenak
abiaraziko ditugu ostalaritzan eta zerbitzu turistikoetan  kontsumoa bultzatzeko.
Turismo jasangarria eta arduratsua bultzatu behar da, Nazio Batuen Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) txertatuz. Xedea
da sektorea ahalik eta lasterren lehengoratzea eta 2025erako 9 milioi ostatu-gau turistiko lortzea. Horretarako, Turismo
Jasangarrirako Euskal Estrategia berria onetsiko da, Euskadi - Basque Country marka bultzatzen duena norako turistiko,
jasangarri eta arduratsu batekin lotuta, hain zuzen ere, Euskadi turismo bikain, adimendun eta lehiakor bati dagozkion
ezaugarriekin lotzeko ekintzak garatuz.

Konpromisoa 40. Turismo Jasangarrirako Euskal Estrategia berria onestea.

Konpromisoa 41. Euskadi - Basque Country norako turistiko segurua, jasangarria eta arduratsua.

Konpromisoa 42. Euskadi - Basque Country bikaintasunezko norako turistikoa.

Konpromisoa 43. Euskadi - Basque Country norako turistiko adimenduna.

Konpromisoa 44. Euskadi - Basque Country norako turistiko lehiakorra.
Merkataritza- eta ostalaritza-jarduera gure gizartearen eta hirietako bizitza-ereduaren oinarrizko elementu bat da, tokiko hazkunde
ekonomikoan eta enpleguaren sorkuntzan laguntzeaz gain. Osasun-krisiaren eragin larriaren ostean, merkataritzan eta ostalaritzan galdutako enplegu guztia berreskuratzearen alde egiten da, bi sektoreak lehengoratuz.
Horretarako, “2030 Merkataritza eta Ostalaritza Estrategia” onetsiko da, “2030 Turismo Jasangarriko Euskal Estrategiarekin”
koordinatuko eta integratuko dena eta bost urteko ekintza-planetan garatuko dena. 2021-2025 Merkataritza eta Ostalaritza Planak
sektorearen erronka nagusiei erantzungo die, bere lehiakortasuna hobetuz, jasangarritasunaren eta digitalizazioaren zein lurraldearekin lotutako markaren sorkuntzaren alde eginez eta arreta berezia jarriz saltoki txikietan eta tokiko ostalaritzan.

Konpromisoa 45. 2030 Merkataritza eta Ostalaritza Estrategia eta 2021-2025 Merkataritza eta Ostalaritza Plana onestea.

Konpromisoa 46. Merkataritzaren eta ostalaritzaren lehiakortasuna hobetzea.

Konpromisoa 47. Tokiko merkataritza eta ostalaritza sustatzea.

Konpromisoa 48. Erakunde arteko gobernantzan sakontzea eta aliantzak indartzea.
Kontsumo-modu eta bide berriek kontsumitzaile berriak ere sortzen dituzte eta horiek gero eta gehiago erabiltzen dute teknologia
produktuak eta zerbitzuak erosteko. Apustua egiten da kontsumitzaileen eskubideak errespetatzen dituen kontsumo arduratsua
bultzatzearen alde, bereziki kontuan hartuz kolektiborik babesgabeenen eta zaurgarrienen eskubideak.
Horretarako, Kontsumobide kontsumo- eta ordainketa-modu berrietara egokitzea proposatzen da, kontsumitzaileen informazioa eta
prestakuntza indartuz, enpresetan jardunbide egokiak sustatuz, gatazkak bikaintasunez ebatziz eta lankidetza- eta elkarlan-sareak
hobetuz. Era berean, Kontsumitzaileak Babesteko Lege bat onetsiko da.

Konpromisoa 49. Kontsumobide egokitzea kontsumo- eta ordainketa-modu berrietara, kontsumitzaileen informazioa eta prestakuntza indartuz.

Konpromisoa 50. Enpresetan kontsumitzaileen eta erabiltzaileen eskubideekiko errespetuzko jokabideak sustatzea.

Konpromisoa 51. Bikaintasunerantz lan egitea kontsumo-gatazken ebazpenean.

Konpromisoa 52. Lankidetza- eta elkarlan-sareak hobetzea kontsumo-politiketan.

Pertsonak dira gobernuaren ekintzaren konpromiso politikoaren funtsezko elementua. Pertsonak dira benetan garrantzitsuak, hau da, politika publiko guztien azken xedea. Konpromisoa da osasun- eta hezkuntza-zerbitzu publikoak finkatzea eta indartzea eta euskal gizartearen giza garapenean laguntzen duten gizarte- eta kultura-politika guztiak bermatzea, bizikidetza finkatzeko, justizia eta segurtasuna defendatzeko eta Giza Eskubideak eta horien gauzatze eraginkorra defendatzeko, egoera eta herrialde guztietan.

Hezkuntza da garapen jasangarrirako helburuak lortzeko funtsezko motorretako bat. COVID-19aren pandemiak nabarmendu du
beharrezkoa dela euskal hezkuntza-ereduaren hobekuntzan sakontzea, testuinguru ekonomiko eta sozial berriari aurre egiteko.
Berritutako hezkuntza-eredu bat landuko da, gaitasuna duena disrupzio teknologikoko testuinguru azkartu batean murgilduta
dagoen gizarte batera egokitzeko. Izan ere, testuinguru horrek, eskumen digitalak ez ezik, pentsamendu kritikoa, sormena eta
prestakuntza humanista ere indartzeko eskatzen du.
Hortaz, hezkuntza herrialde-erronka handia da. Hazkunde jasangarria eta integratzailea lortzeko tresnarik onena da kalitatezko
hezkuntza inklusibo eta bidezko bat bermatzea. Funtsezko hiru elementu dira hezkuntza- ziklo guztietarako, haur, lehen eta bigarren
hezkuntzatik lanbide-heziketara eta unibertsitate-sistemara.

Konpromisoa 53. Bidezko kalitatezko hezkuntza-zerbitzua indartzea, euskal eskola publikoaren funtsezko izaera aitortuz.

Konpromisoa 54. Eleaniztasunean aurrera egitea, euskara hartuz ardatz nagusitzat.

Konpromisoa 55. Bikaintasunerantz aurrera egiten duen eskola inklusiboa, zuzena eta berritzailea lortzea.

Konpromisoa 56. Autonomia gehiago ematea zentro publikoei eta irakasleen papera indartzea eraldaketaren eragile nagusi gisa.

Konpromisoa 57. Euskal Lanbide-heziketaren gaitasunak hobetzea, errendimendu altuko prestakuntza baten bidez.

Konpromisoa 58. Etengabeko ikaskuntza sustatzea lanbide-heziketaren bidez, guztiontzat irisgarria den irakaskuntzen eskaintza malguago eta bateratuago baten
bidez.

Konpromisoa 59. Garapen jasangarrirako helburuekin lerrokatutako lanbide-heziketa inklusibo baten aldeko apustua egitea.

Konpromisoa 60. Talentua, emakumearen laneratzea eta enpresa berriak sortzeko bultzada sustatzea lanbide-heziketaren ingurunean.

Konpromisoa 61. Etorkizunari aurrea hartzen dion lanbide-heziketa baterantz aurrera egitea.

Konpromisoa 62. Euskal lanbide-heziketaren nazioarteko proiekzioa indartzea eta loturak eta transferentzia estutzea unibertsitatearekin eta alderantziz.

Konpromisoa 63. 4. Iraultza Industrialak planteatutako erronkei erantzuten dien Lanbide-heziketako Euskal Plan berri bat onestea.

Konpromisoa 64. Euskal unibertsitate-ekosistema indartzea.

Konpromisoa 65. Euskal unibertsitate-sistemaren plangintza eta kudeaketa estrategikorako tresna den unibertsitate-sistemaren plan berri bat onestea.

Konpromisoa 66. Zuzentasuna, berdintasuna eta euskara sustatzea euskal unibertsitate-ekosisteman.

Konpromisoa 67. Unibertsitatea+Enpresa Estrategia, unibertsitateko prestakuntza duala eta LH+unibertsitatea prestakuntza indartzea.

Konpromisoa 68. Politika zientifikoan eta bikaintasunezko ikerketan sakontzea eta Europarekin zein Euskadiko RIS3 Espezializazio Adimendunaren Estrategiarekin lerrokatzea.

Konpromisoa 69. Ospeko zientzilarien eta ikertzaileen garapena eta erakarpena handitzea

Konpromisoa 70. Euskal unibertsitate-ekosistemaren nazioartekotzean aurrera egitea.
COVID-19aren pandemiak agerian jarri du beharrezkoa dela gure osasun-sistema indartzea, herritarrek aurre egin behar
dizkieten osasun publikoko mehatxu berriei erantzun egokia emateko. Osasuna gizakiaren funtsezko eskubide bat da. Zentzu
horretan, sistemaren kudeaketa publikoa indartuko da eta osasun-zentroen eta zerbitzuen titulartasun publikoa mantenduko da.
Pertsonak osasun-sistemaren ekintzaren ardatz nagusia dira. Kalitatezko eta bidezko osasun-sistema unibertsala eta publikoa
defendatzen da, kalitatezko osasun-zerbitzuetarako irisgarritasuna eta horien estaldura bermatuz Euskadin bizi diren pertsona
guztiei, Osasun-antolamenduari buruzko Legean oinarrituta. Halaber, osasun-sistema haurtzarotik ohitura osasun garriak
hartzearekin eta indartzearekin lotuta egon beharko da.

Konpromisoa 71. Lehen mailako arreta indartzea laguntza-integrazioan aurreratuz.

Konpromisoa 72. Osasun-instalazio eta ekipamenduak modernizatzea eta egokitzea.

Konpromisoa 73. Osasun-ikerketako berezko ekosistema bat garatzea eta osasun-eremuarekin lotutako enpresa-multzoa bultzatzea.

Konpromisoa 74. Langileen kopurua handitzea, horiek berritzea eta finkatzea eta osasun-profesionalen
prestakuntza eta aitorpena hobetzea.

Konpromisoa 75. Pertsonen zerbitzura dagoen desberdinkeriarik gabeko osasun hurbilagoa.
Euskal Autonomia Erkidegoa aitzindaria izan da gizarteratzeko, txirotasunaren aurka borrokatzeko eta gizarte- zerbitzuak garatzeko
politikak abian jartzeari dagokionez. Aurrerapen garrantzitsuak lortu badira ere, azpimarratu behar da desberdintasuna eta
bazterkeria areagotzen dituzten faktoreek latente jarraitzen dutela eta, une erabakigarri honetan, beharrezkoa dela horiei erantzutea. Konpromisoa dago desberdintasuna eta bazterkeria deuseztatzeko prozesuan aurrera egiteko, horrela gizarte gero eta
zuzenagoa, bidezkoagoa eta solidarioagoa lortzeko, inor atzean utzi gabe.

Konpromiso horri erantzuteko, gizarte-politikak bermatu eta indartuko dira, bereziki, gizarteratzearen eta gizarte-zerbitzuen
eremuan, adinekoengan, familiengan eta haurrengan eta migratzaileengan sakontzen dutenak. Era berean, arreta berezia eskainiko zaie gazteei, emantzipatzeko adina murrizteko erronkari erantzuteko, bizitza-proiektu independente baterako sarbidea errazteko.

Konpromisoa 76. Bazterkeria-arriskuko egoeran dauden pertsonei arreta emateko lurralde-sareen finkapena babestea.

Konpromisoa 77. Zaurgarritasun eta babesgabetasun bereziko egoerei arreta ematea.

Konpromisoa 78. Gizarte-zerbitzuen euskal sistema garatzea erkidego-ikuspegia kontuan hartuz eta kalitateko, berrikuntzako, zaintzen oreka berriko eta
eraginkortasuneko printzipioetan oinarrituz.

Konpromisoa 79. Gizarte- eta erkidego-garapena indartzea.

Konpromisoa 80. Gizarte-zerbitzuen berrikuntza eta ebaluazioa eta kalitatea sustatzea, emaitza-irizpideekin eta erabilgarritasun publikoko irizpideekin.
Errealitate demografikoa eta gure gizartearen zahartze azkartua kudeatu beharreko erronkak dira eta, orain, pandemiaren
ondorioz, are premiazkoagoa da horiei aurre egitea, pentsio publiko duinen defentsa berresteaz gain.

Bizi-itxaropena areagotzea aldi berean da albiste on bat, erronka bat eta gizartearentzako aukera bat. Erronka demografikoak
eta erretiro-adinaren eta 75-80 urteen arteko bizitza-etapa berri baten larrialdiak, bizitza osasuntsuaren itxaropenaren egungo
horizonte gisa, adinekoei begiratzeko modu berri bat eskatzen du, hau da, herritar aktibo eta bere patuaren protagonista gisa
ikusi behar ditugu. Zentzu horretan, menpekotasun- egoeren prebentzioa, autonomia pertsonalaren promozioa eta adinekoen
talentuaren sustapena bereziki garrantzitsuak dira orain, adinekoek ahalik eta bizitzarik aktiboena, osoena eta integratuena
garatzen jarraitzeko bere ingurunean, zehazki, bere egoerara egokitutako babesekin.

Konpromisoa 81. Bultzada estrategikoa ematea zahartze aktiboari eta adinekoen autonomia pertsonala, parte-hartze soziala eta bizitza osoa eta osasuntsua suatatzea.

Konpromisoa 82. Bakardade-egoeran dauden adinekoak laguntzea.

Konpromisoa 83. Laguntzaren kalitatea bermatzea eta arreta indartzea adinekoen etxeetan zein horien ingurune hurbilean.

Konpromisoa 84. Adineko pertsonen zerbitzurako jarduera ekonomikoa eta gizarte-berrikuntza sustatzea.

Konpromisoa 85. Seme-alabak dituzten familiak laguntzeko eta jaiotze-tasa sustatzeko estrategia integrala garatzea.

Konpromisoa 86. Haurren babeserako, prebentziorako eta promoziorako plan integrala.

Konpromisoa 87. Migrazio-egitatearen aurreko harrera-, integrazio- eta erantzunkidetasun-kultura zibikoa sustatzea eta hedatzea

Konpromisoa 88. Migratzaileak hartzeko estrategia global bat finkatzea

Konpromisoa 89. Asilo-politikaren euskal eredu bat definitu eta sustatzea

Konpromisoa 90. Zaurgarritasun-egoeran dauden migratzaileentzako babesa eta estaldura eta laguntza
Gazteria da gizarte-kapitalik onena. Euskadik lehenbailehen azkartu behar du belaunaldi-ordezkapena; izan ere, gazteriaren
“gizarteratzerik ezak” duen kostu sozial, ekonomiko eta kulturala itzela da. Beharrezkoa da gazteriaren aldeko itun sozial bat
lortzea.

Proposatzen dugun gazteria-politikaren lehentasunezko bi jarduketa-ardatz enplegua eta etxebizitza dira; izan ere, horiek dira
gazteen oztopo nagusiak bizitza-proiektu independente bat garatu ahal izateko.

Konpromisoa 91. Gazteria-politika integrala garatzea.

Konpromisoa 92. Gazteen emantzipaziorako estrategia.

Konpromisoa 93. Indarkeria matxista desagerraraztea eta emakumezkoen indarkeriarik gabeko gizarte berdinzale bat eraikitzea.

Konpromisoa 94. Soldata-arrailaren aurkako txoke-planaren aplikazioa sustatzea

Konpromisoa 95. Balio-aldaketa eta emakume eta nesken ahalduntzea ahalbidetzea.

Konpromisoa 96. Sexu-orientazioaren ondoriozko diskriminazioren aurkako politikak sustatzea
Justizia Nazio Batuen Garapen Jasangarrirako 16. Helburuan sartzen den funtsezko zerbitzu publiko bat da.
Orain arte garatutako bidean aurrera egin behar da, gero eta justizia modernoago, arinago, eraginkorrago eta digitalizatuago
bat lortzeko xedearekin, Europar Batasuneko justizia-administrazioko sistemarik aurreratuenekinbat etorriz. Horrez gain, justizia
hori hurbilagoa eta errestauratiboa izango da eta pertsonengan zentratuko da, bereziki, pertsonarik ahulenengan.

Konpromisoa 97. Sistema judizial modernoa bultzatzea.

Konpromisoa 98. Justizia arin, eraginkor eta digitalizatuago baten eraketan aurrera egitea

Konpromisoa 99. Pertsonengan zentratutako justizia hurbilagoa eta errestauratiboa sustatzea.

2011ko urriaren 20an, behin betiko bukatu zen jarduera terrorista eta, horren ostean, zehazki, 2018an, ETA desegin zen. Horrela,
Euskadik atzean utzi egin du terrorismo, indarkeria eta banaketako iragan bat.

Une egokia da bidezko bizikidetza baketsua eta inklusiboa finkatzeko asmoa partekatzen dela berresteko, eragindako kaltearen
bidegabekeriaren memorian, giza eskubideen errespetuan eta pluralismoan oinarrituk dena. Testuinguru honetan Eusko
Jaurlaritzaren bizikidetza-proiektua bizikidetza eta giza eskubideen plan baten bidez bideratuko da. Plana bi eremu handi hauetan
egituratuko da: bizikidetzarako euskal agenda eta giza eskubideen agenda globala. Giza duintasunaren eta giza eskubideen
errespetua, promozioa eta defentsa plan horren printzipio gidariak izango dira, zehazki, ukaezina den printzipio etiko honetatik
abiatuta: ez zen egon eta ez dago inolako arrazoirik pertsonen duintasuna, osotasuna eta bizitzarako eskubidea ezeztatzeko.

Konpromisoa 100. Biktimen eskubideak defendatzea.

Konpromisoa 101. Terrorismoko eta indarkeriako iraganaren memoria kritikoa sustatzea.

Konpromisoa 102. Espetxe-politika kudeatzea eta presoak gizarteratzea.

Konpromisoa 103. Giza eskubideen politiken koordinatzea.
Begirada Garapen Jasangarrirako Helburuen 2030 Agendan jarrita, gaur egun, lankidetza-politika ezin da soilik ulertu espezializatutako ekintza-eremu gisa, baizik eta garapeneko estrategia global eta oso baten parte gisa. Hain zuzen ere, lankidetza politika hori, giza eskubideen eta garapenerako politiken koherentziaren ikuspegi batetik, Eusko Jaurlaritzaren ekintza guztian aplikatzen da. Nahitaezkoa da egungo agertokiari eta euskal administrazioak bere garapenerako politikak sustatu behar dituen formari erantzuten dien legezko esparru berri bat, herrialdeetan eta herrialdeen artean desberdintasunak murrizten laguntzen duen garapenerako lankidetza deszentralizatua artikulatzeko.

Konpromisoa 104. Euskal herritarren, erakundeen eta gizarte-eragileen eta antolakuntzen artean partekatutako garapenerako lankidetzako politika irekia garatzea.

Konpromisoa 105. Garapenerako politiken koherentzia sustatzea gobernu-politiken eremu orokorrean.

Konpromisoa 106. Gizarte-eraldaketarako hezkuntza sustatzea.

Konpromisoa 107. Kalitatean, eraginean eta berrikuntzan sakontzea garapenerako lankidetzako politiketan.

Xedea da Euskadin kriminalitate-tasak murrizten jarraitzea eta Europar Batasuneko tasarik baxuenen artean kokatzea, hau da, zigor-arloko 40 arau-hauste baino gutxiago 100 biztanleko. Horretarako, segurtasuneredu berritu batean aurrera egiteko konpromisoa hartzen da, honako ezaugarri hauei erantzungo diena: Pertsonen zerbitzura dagoen segurtasun hurbila; prebentziozko segurtasuna; segurtasun berritzailea eta segurtasun integrala eta interkonektatua.

Konpromisoa 108. Pertsonen zerbitzura dagoen segurtasun hurbilagoa eta gardenagoa sustatzea.

Konpromisoa 109. Prebentziozko segurtasuna ezartzea.

Konpromisoa 110. Segurtasun berritzailea ezartzea.

Konpromisoa 111. Segurtasun integrala eta interkonektatua lortzea.

Kultura nortasuna eraikitzeko elementu bat da, baita pertsonengan eta gizartean izaera kritikoa indartzeko ere. Gainera, enplegua eta aberastasuna sortzen dituen jarduera bat da, kohesiorako eta gizarteratzerako faktorea izateaz gain. Garatuko diren politika kulturalak kulturaren balio horiek guztiak orekaz indartzera bideratuta egongo dira, sorkuntza eta produkzioa babestuz, eskaintza kulturala demokratizatuz eta kulturaren kontserbazioa-transmisioa bultzatuz, zehazki, zeharkako bi jarduketa-ardatz hauekin: emakumezkoen eta gizonezkoen berdintasuna eta euskaraz sortutako eta bizitako kulturaren berariazko bultzada.

Konpromisoa 112. Euskadin sorkuntza eta produkzio kulturalak sustatzea, kulturaren arloko euskal sortzaileak, artistak eta profesionalak babestuz, horien lan baldintzen hobekuntzan eta profesionalizazioan sakonduz.

Konpromisoa 113. Euskadiko eskaintza kulturala indartzea eta konektatzea, euskal gizartearentzat eta nazioarteko publikoarentzat gero eta erakargarriagoa bihurtuz.

Konpromisoa 114. Euskadiko ondare kulturala babestea eta hori nabarmentzea bultzatzea.

Konpromisoa 115. Berrikuntza eta digitalizazioa sustatzea kulturan.

Konpromisoa 116. Euskararen eta euskal kulturaren nazioarteko presentzia indartzea.

Konpromisoa 117. EiTBren zerbitzu publikoaren izaera mantentzea eta bermatzea, komunikazio pluralerako eta hizkuntzaren normalizaziorako bitarteko gisa.

Euskara suspertzeko prozesua nazioarteko eredua da beste hizkuntza gutxitu askorentzat eta prozesu horrek erakutsi du urrats handiak eman direla euskal herritarren hizkuntza-eskubideen errespetuari dagokionez Ibilitako bideak baieztatzen digu hauxe dela norabide ona. Xedea da hizkuntza-eskubide horien erabateko bermerantz aurrera egitea eta euskara gure bizitzako eremu guztietan erabili ahal izatea ahalbidetzea. Eremu sozioekonomikoa eta lan-eremua, ingurune digitala eta aisialdia eta familia-transmisioa dira hurrengo urteetako erronka handiak euskararen normalizazioa lortzeko. Aurrekoei eta beste erronka batzuei erantzun beharko die 2022an onetsi beharko den Euskara Sustatzeko Ekintza Planak (ESEP), baita hasi berri den legegintzaldiari dagokion Euskararen Agenda Estrategiko berriak ere.

Konpromisoa 118. Euskararen ezagutza areagotzea eta, batez ere, euskararen erabilera azpimarratzea gizarte- eta kultura-eremuetan, eremu ekonomikoetan, digitaletan eta sektore publikoan.

Konpromisoa 119. Hizkuntza-eskubideen erabateko errespeturantz eta normalizatutako hizkuntza-bizikidetza baterantz aurrera egitea.

Konpromisoa 120. Erakunde arteko lankidetza indartzea euskararen Lurralde guztiekin.

Jarduera fisikoa eta kirola herritarren garapenerako eta ongizaterako elementuak dira, osasun fisikoan eta mentalean eta bizi-kalitatearen hobekuntzan laguntzen dutelako. Horrez gain, gizarte zuzenago, bidezkoago eta kohesionatuago baterantz aurrera egiteko bidea dira. Pertsonen osasunetik harago, jarduera fisikoa eta kirola pertsonen arteko elkarrekintzarako espazioak dira eta, bertan, banakako oztopoak eta oztopo kolektiboak gainditzen dira eta gure erkidego-identitatea garatzen da. Kirolaren gizarte-kapital hori zein horren nazioarteko proiekzioa sustatuko dira.

Konpromisoa 121. Jarduera fisikoa eta bizitza-ohitura osasungarriak sustatzea euskal herritarren artean eta Euskadi Europako gizarterik aktiboenen artean kokatzea.

Konpromisoa 122. Jarduera fisikoak eta kirolak berdintasunerako eta gizarteratzeko duten potentziala baliatzea eta euskara sustatzea.

Konpromisoa 123. Euskal kirol-sistema etorkizuneko erronketara egokitzea eta bere antolaketa hobetzea.

Konpromisoa 124. Kirolaren potentziala ustiatzea Euskadiren nazioartekotzerako tresna gisa.

Euskal gizarteak bere ekarpena egin behar du planetaren oreka lehengoratzea lortzeko eta 2050eko horizontean berotegi-efektuko gasen emisioen neutraltasuna lortzeko, betiere Europar Batasunaren konpromisoekin bat etorriz.

Helburu hori erakusten da gobernuak honekiko duen konpromisoan: bidezko trantsizio energetiko eta klimatikoa; energia berriztagarrien aldeko apustua; ingurune naturalaren kontserbazioa eta biodibertsitatea eta ekonomia zirkularraren bultzada.

Euskal sistema energetikoaren deskarbonizaziorantz eta jasangarritasunerantz aurrera egiteko erabaki irmoa mantentzen da. Nahitaezkoa da eredu ekonomiko eta energetiko berri batera aldatzea, erregai fosiletatik aldentzearen alde eta 2050erako berotegi-efektuko gasen emisioen neutraltasunaren alde egiten duena, Europar Batasunaren konpromisoekin bat etorriz.

Berresten da haustura hidraulikorik gabeko Euskadi bat lortzeko helburua, Eusko Legebiltzarrak 2015ean onetsitako ingurumena babesteko neurri gehigarrien legearen arabera. Ikuspegi horretatik eta Klima eta Energiako Europako Esparruarekin bat eginez, 2030 Euskadiko Estrategia Energetikoa eguneratuko da, hain zuzen ere, hauxe lortzeko: eraginkortasun energetikoa areagotzea; energia berriztagarrien erabilera handitzea eta ikerketa energetikoko euskal estrategian sakontzeko, bidezko trantsizio energetiko baterako palanka giltzarriak direlako.

Konpromisoa 125. Energia-eraginkortasuna handitzea autokontsumoa eta banatutako sorkuntza sustatuz

Konpromisoa 126. Iturri berriztagarrien erabilera areagotzea energiaren azken kontsumoan.

Konpromisoa 127. Ikerketa energetikoko euskal estrategian sakontzea, enpresa-egitura eta enplegua
berpizteko palanka gisa.

Konpromisoa 128. Bidezko energia-trantsizioa bermatzea.

Euskadi garapen jasangarriarekin eta nazioartean adostutako helburu klimatikoekin konprometitutako erkidego bat da. Eusko Jaurlaritzaren Klima-larrialdiaren Adierazpenak konpromiso hori indartu du eta erreferentziazko erkidego gisa kokatzen du Euskadi klima-aldaketaren aurkako borrokan. Apustu irmoa egiten da Euskadin “Basque Green Deal” Klimaren aldeko Akordio Sozial zabala lortzearen apustua egiten da gure lurraldeak, Parisko Akordioarekin eta Europako Itun Berdearekin (European Green Deal) bat etorriz, batez besteko tenperatura globalak 2 gradu zentigradoak gainditzea saihesten laguntzeko eta, 2050ean, berotegiefektuko gasen emisioan herrialde neutroa izateko.

Konpromisoa 129. Irmoki egitea aurrera karbonoan baxua den ekonomia baterantz, enplegua sortzeko eta garapen industrial zein teknologikorako abagune gisa.

Konpromisoa 130. Klima-gobernantzako eredu berri bat sustatzea.
Laugarren iraultza industrialak jauzi kualitatiboa dakar garapen teknologikoan, baina, horrez gain, hazkunde ekonomikoa materialen kontsumoarengandik banatzea eskatzen du.
Konpromisoa hartzen da ekonomia zirkularreko eredu berri bat bultzatzeko, non produktuen eta materialen bizitza-zikloa ahalik eta denbora gehien luzatuko den.
Eredu ekonomiko berri honen alde egiteak hauxe esan nahi du: “atera, produzitu, erabili eta botatzearen” ideiatik “murriztu, berrerabili eta birziklatzearen” ideiara pasatzea. Hortaz, berrerabilpena eta prebentzioa dira hitz gakoak. Ekonomia zirkularreko eredu berri honek enplegu berde berriak sustatzea eta berrikuntza piztea dakartza eta, horrela, Euskadiren lehiakortasuna eta hazkunde jasangarria ere hobetzen dira.
Hedatuko da Euskadiko Ekonomia Zirkularrerako Estrategia 2030.

Konpromisoa 131. Enplegu berdea eta berrikuntza sustatzea ekonomia zirkularraren eremuan.

Konpromisoa 132. Hondakinak murriztea eta horien birziklapena eta balorizazioa areagotzea.

80ko hamarkadan, Euskadik herritarren osasuna eta ingurumenaren egoera orokorra mehatxatzen zituzten kutsadura-arazo larriak zituen. Ordutik hona, ingurumen-babeseko politikak aplikatu izan dira, betiere politika europarrekin bat etorriz. Esfortzu horri esker, ingurumen-adierazle nagusiak hobetu ahal izan dira, bai uraren kalitateari dagokionez, bai lurzoruaren zein airearen kalitateari dagokionez. Halaber, biodibertsitatearen defentsan eta errespetuan aurrera egin da. 2030eko horizontean eta Garapen Jasangarrirako Helburuen arabera, bultzada berria emango da ingurumen-estrategia zeharkako politika gisa kokatzeko; hain zuzen ere, horrek espezie guztientzako eta gizakiarentzako oparotasun- eta ongizate-faktoretzat hartuko du ingurumenaren defentsa:

Konpromisoa 133. Uraren eskuragarritasuna eta kalitatea eta kudeaketa jasangarria bermatzea.

Konpromisoa 134. Ingurumen-politika aurreratua eta ingurune naturalaren eta ekosistemen hobekuntza sustatzea, biodibertsitatea eta lurreko zein itsasoko habitat nagusien defentsa sustatuz.

Azpimarratzen dugu beharrezkoa dela gizarte-eraldaketa eta Euskadik 2030 Agendaren Garapen Jasangarrirako Helburuak betetzeko egiten duen ekarpena finkatzeko lan egiten jarraitzea. Era berean, beharrezkoa da munduan euskal interesak sustatzea eta bultzatzea, Euskadi Basque Country markaren irudia atzerrian proiektatzeaz eta baliabide publikoen kudeaketa arduratsua eta eraginkorra garatzeaz gain.

Aurrekoaz gain, autogobernua eta Gernikako Estatutua osorik betetzea defendatzeko borondatea adierazten dugu.

Euskadi atzerrian proiektatzeko, estrategia argia eta zehatza, esfortzu publiko eta pribatuak eta herrialdemarka bat behar dira: Euskadi - Basque Country, berezko balio eta indarretan oinarrituta. Kanpo-proiekzio horren lehentasunezko erreferentzia-esparrua Europa da.
Mugaz gaindiko eremuari dagokionez, Communauté d´Agglomération du Pays Basque, hau da, Iparralderekin harremanak finkatzearen eta sakontzearen alde egiten da baita “Euskadi-Akitania-Nafarroa” Euroeskualdea indartzearen alde ere, ardatz atlantiko europarrean lidergorako eta bultzadarako espazio bat eratzeko. Euskadi emigrazio-herri bat izanik, konpromisoa da euskal diasporarekiko loturak estutzen jarraitzea, euskal diaspora tradizionala zein euskal emigrazio berria barne hartzen dituen benetako erkidego globala artikulatzeko.
Azkenik, atzerriko euskal agenda hertsiki lotuta egon behar da Nazio Batuen 2030 Agendarekin, horrekin erabat ados gaudelako.

Konpromisoa 135. Munduan euskal interesak sustatzea eta bultzatzea.

Konpromisoa 136. Euskadi - Basque Country marka atzerrian proiektatzea

Konpromisoa 137. Euskadiren parte-hartze aktiboa sustatzea proiektu europarrean.

Konpromisoa 138. Munduko Euskal Diasporarekiko loturak indartzea.

Konpromisoa 139. Euskadi-Nafarroa-Akitania Berria Euroeskualdea bultzatzea.
Azkenengo bi hamarkadetan, paradigma-aldaketak gertatu dira eta horiek trantsizio ekologikoa, trantsizio digitala eta trantsizio soziala iradokitzen dituzte. Gainera, 2008tik, ikuspegi horrek krisi ekonomiko eta finantzario sakon bat pairatu zuen, eraldaketa horien premia nabarmendu zuena.
2015ean, Nazio Batuek Garapen Jasangarrirako 2030 Agenda onetsi zuten.

2020an, COVID-19 birusaren ondorioak jasan ditugu. Pandemia horrek ekonomiaren eta gizartearen eremuetan nabarmen eragin duen osasun-krisialdia globalizatu du eta, oraindik ere, zaila da pandemia honen ondorioak eta bilakaera aurreikustea.
Hiru mugarri horiek eratzen dute errealitate konplexu hau, zeinean beharrezkoa den, Eusko Jaurlaritzaren barruan eta Eusko Jaurlaritzatik, eragiten diguten gizarte-eraldaketekin lotutako eta uztartutako hiru prozesuen estrategiak eta jarduketak dinamizatzea eta koordinatzea:
- gizarte-trantsizio nagusien arreta eta bultzada, gure kasuan eta beren-beregi, erronka demografikoa eta Migraziorako Euskal Itun Sozialaren garapena.
- Bizi Berri Planaren eguneraketa, gizarte-ohiturak COVID-19aren pandemiaren bilakaerara eta horren ondorioetara egokitzeko;
- eta Euskadiko 2030 Agendaren koordinazioa eta bultzada, baita horrekin lotutako lehentasunen programa batena ere.

Konpromisoa 140. Gizarte-trantsizioaren arloko estrategia eta “Bizi Berri Plan” berria.

Konpromisoa 141. 2030 Agenda
Autogobernua herritar guztientzako ongizate handiagoren sinonimoa da. Autogobernua, horren defentsa eta transferitzeke dauden eskumenen aldarrikapena funtsezko oinarriak dira estatutu-itunaren eguneraketari aurre egiteko, hain zuzen ere, aurreko legegintzaldiko legebiltzarreko autogobernu-ponentziak egindako lanetan oinarrituta.
Printzipio horietatik abiatuta, berresten da Euskadiren autogobernua handitzeko eta hobetzeko konpromisoa, zehazki, konpromiso hauetan oinarrituta: lortutako autogobernuaren legegintza-garapena handitzea, “autogobernua barrurantz”; lortutako autogobernua defendatzea indarreko mekanismo politikoak eta juridikoak eta erakunde-mailako mekanismoak eraginkortasunez erabiliz; Euskadiko autogobernu ekonomikofinantzarioa indartzea eta garatzea eta Gernikako Estatutuak aitortutako autogobernua osatzeko hartutako konpromiso politikoak zein erakunde-mailako konpromisoak betetzeko lan egitea, Eusko Jaurlaritzak eskatutako transferentziei buruzko balizko negoziazioetarako kronogramarekin edo horren adostutako eguneraketekin bat eginez.

Konpromisoa 142. Autogobernuaren legegintza-garapena handitzea.

Konpromisoa 143. Erakunde arteko koordinazioa

Konpromisoa 144. Lortutako autogobernuaren defentsa.

Konpromisoa 145. Euskadiko autogobernu ekonomikoa-finantzarioa indartzea eta garatzea.

Konpromisoa 146. Transferitzeke dagoen autogobernua.
Modernizazio soiletik harago, beharrezkoa da administrazioa berriz diseinatzea sustatzen duen etapa berri bati ekitea, herritarren eskari eta eskakizun berriei hobeto erantzuteko. Administrazioa berriz diseinatzeko prozesu hori euskal administrazio berria eratzen duten lau oinarri hauetatik abiatzen da: administrazio hurbila, sinplea eta eraginkorra, bikoiztasunak saihesten dituena; administrazio irekia eta gardena, kontuak denbora errealean ematen dituena; administrazio berritua eta digitala, finkatutako eta prestatutako giza baliabideekin eta baliabide publikoak erantzukizunez kudeatzen dituen administrazio bat.
Beharrezkoa da bidezko zerga-sistema progresiboa eta nahikoa zaintzea, zergen eremuan eta eremu ekonomiko- finantzarioan konfiantza, egonkortasun eta segurtasun juridikoko printzipioak bermatzen dituena. Horrez gain, diru-sarrera eta gastu publikoen arteko oreka optimoa bermatu behar da, zorroztasun ekonomikoa eta aurrekontu-zorroztasuna oinarrizko zerbitzu publikoen eta COVID-19ak eragindako osasun-krisiaren eta krisi ekonomikoaren osteko susperraldi ekonomikoko beharrezko neurriekin konbinatuz.

Konpromisoa 147. Aurrera egitea bikoiztasunak saihesten dituen administrazio hurbilagoa, sinpleagoa eta eraginkorragoa lortzeko prozesuan.

Konpromisoa 148. Administrazio irekiagoa eta gardena bultzatzea, kontuak denbora errealean ematen dituena.

Konpromisoa 149. Administrazio berritua eta digitala bultzatzea, finkatutako eta prestatutako giza baliabideekin.

Konpromisoa 150. Baliabide publikoak erantzukizunez kudeatzea.