Euskadi.eus

Pertsonak dira gobernuaren ekintzaren konpromiso politikoaren funtsezko elementua. Pertsonak dira benetan garrantzitsuak, hau da, politika publiko guztien azken xedea. Konpromisoa da osasun- eta hezkuntza-zerbitzu publikoak finkatzea eta indartzea eta euskal gizartearen giza garapenean laguntzen duten gizarte- eta kultura-politika guztiak bermatzea, bizikidetza finkatzeko, justizia eta segurtasuna defendatzeko eta Giza Eskubideak eta horien gauzatze eraginkorra defendatzeko, egoera eta herrialde guztietan.

Hezkuntza da garapen jasangarrirako helburuak lortzeko funtsezko motorretako bat. COVID-19aren pandemiak nabarmendu du
beharrezkoa dela euskal hezkuntza-ereduaren hobekuntzan sakontzea, testuinguru ekonomiko eta sozial berriari aurre egiteko.
Berritutako hezkuntza-eredu bat landuko da, gaitasuna duena disrupzio teknologikoko testuinguru azkartu batean murgilduta
dagoen gizarte batera egokitzeko. Izan ere, testuinguru horrek, eskumen digitalak ez ezik, pentsamendu kritikoa, sormena eta
prestakuntza humanista ere indartzeko eskatzen du.
Hortaz, hezkuntza herrialde-erronka handia da. Hazkunde jasangarria eta integratzailea lortzeko tresnarik onena da kalitatezko
hezkuntza inklusibo eta bidezko bat bermatzea. Funtsezko hiru elementu dira hezkuntza- ziklo guztietarako, haur, lehen eta bigarren
hezkuntzatik lanbide-heziketara eta unibertsitate-sistemara.

Konpromisoa 53. Bidezko kalitatezko hezkuntza-zerbitzua indartzea, euskal eskola publikoaren funtsezko izaera aitortuz.

Konpromisoa 54. Eleaniztasunean aurrera egitea, euskara hartuz ardatz nagusitzat.

Konpromisoa 55. Bikaintasunerantz aurrera egiten duen eskola inklusiboa, zuzena eta berritzailea lortzea.

Konpromisoa 56. Autonomia gehiago ematea zentro publikoei eta irakasleen papera indartzea eraldaketaren eragile nagusi gisa.

Konpromisoa 57. Euskal Lanbide-heziketaren gaitasunak hobetzea, errendimendu altuko prestakuntza baten bidez.

Konpromisoa 58. Etengabeko ikaskuntza sustatzea lanbide-heziketaren bidez, guztiontzat irisgarria den irakaskuntzen eskaintza malguago eta bateratuago baten
bidez.

Konpromisoa 59. Garapen jasangarrirako helburuekin lerrokatutako lanbide-heziketa inklusibo baten aldeko apustua egitea.

Konpromisoa 60. Talentua, emakumearen laneratzea eta enpresa berriak sortzeko bultzada sustatzea lanbide-heziketaren ingurunean.

Konpromisoa 61. Etorkizunari aurrea hartzen dion lanbide-heziketa baterantz aurrera egitea.

Konpromisoa 62. Euskal lanbide-heziketaren nazioarteko proiekzioa indartzea eta loturak eta transferentzia estutzea unibertsitatearekin eta alderantziz.

Konpromisoa 63. 4. Iraultza Industrialak planteatutako erronkei erantzuten dien Lanbide-heziketako Euskal Plan berri bat onestea.

Konpromisoa 64. Euskal unibertsitate-ekosistema indartzea.

Konpromisoa 65. Euskal unibertsitate-sistemaren plangintza eta kudeaketa estrategikorako tresna den unibertsitate-sistemaren plan berri bat onestea.

Konpromisoa 66. Zuzentasuna, berdintasuna eta euskara sustatzea euskal unibertsitate-ekosisteman.

Konpromisoa 67. Unibertsitatea+Enpresa Estrategia, unibertsitateko prestakuntza duala eta LH+unibertsitatea prestakuntza indartzea.

Konpromisoa 68. Politika zientifikoan eta bikaintasunezko ikerketan sakontzea eta Europarekin zein Euskadiko RIS3 Espezializazio Adimendunaren Estrategiarekin lerrokatzea.

Konpromisoa 69. Ospeko zientzilarien eta ikertzaileen garapena eta erakarpena handitzea

Konpromisoa 70. Euskal unibertsitate-ekosistemaren nazioartekotzean aurrera egitea.
COVID-19aren pandemiak agerian jarri du beharrezkoa dela gure osasun-sistema indartzea, herritarrek aurre egin behar
dizkieten osasun publikoko mehatxu berriei erantzun egokia emateko. Osasuna gizakiaren funtsezko eskubide bat da. Zentzu
horretan, sistemaren kudeaketa publikoa indartuko da eta osasun-zentroen eta zerbitzuen titulartasun publikoa mantenduko da.
Pertsonak osasun-sistemaren ekintzaren ardatz nagusia dira. Kalitatezko eta bidezko osasun-sistema unibertsala eta publikoa
defendatzen da, kalitatezko osasun-zerbitzuetarako irisgarritasuna eta horien estaldura bermatuz Euskadin bizi diren pertsona
guztiei, Osasun-antolamenduari buruzko Legean oinarrituta. Halaber, osasun-sistema haurtzarotik ohitura osasun garriak
hartzearekin eta indartzearekin lotuta egon beharko da.

Konpromisoa 71. Lehen mailako arreta indartzea laguntza-integrazioan aurreratuz.

Konpromisoa 72. Osasun-instalazio eta ekipamenduak modernizatzea eta egokitzea.

Konpromisoa 73. Osasun-ikerketako berezko ekosistema bat garatzea eta osasun-eremuarekin lotutako enpresa-multzoa bultzatzea.

Konpromisoa 74. Langileen kopurua handitzea, horiek berritzea eta finkatzea eta osasun-profesionalen
prestakuntza eta aitorpena hobetzea.

Konpromisoa 75. Pertsonen zerbitzura dagoen desberdinkeriarik gabeko osasun hurbilagoa.
Euskal Autonomia Erkidegoa aitzindaria izan da gizarteratzeko, txirotasunaren aurka borrokatzeko eta gizarte- zerbitzuak garatzeko
politikak abian jartzeari dagokionez. Aurrerapen garrantzitsuak lortu badira ere, azpimarratu behar da desberdintasuna eta
bazterkeria areagotzen dituzten faktoreek latente jarraitzen dutela eta, une erabakigarri honetan, beharrezkoa dela horiei erantzutea. Konpromisoa dago desberdintasuna eta bazterkeria deuseztatzeko prozesuan aurrera egiteko, horrela gizarte gero eta
zuzenagoa, bidezkoagoa eta solidarioagoa lortzeko, inor atzean utzi gabe.

Konpromiso horri erantzuteko, gizarte-politikak bermatu eta indartuko dira, bereziki, gizarteratzearen eta gizarte-zerbitzuen
eremuan, adinekoengan, familiengan eta haurrengan eta migratzaileengan sakontzen dutenak. Era berean, arreta berezia eskainiko zaie gazteei, emantzipatzeko adina murrizteko erronkari erantzuteko, bizitza-proiektu independente baterako sarbidea errazteko.

Konpromisoa 76. Bazterkeria-arriskuko egoeran dauden pertsonei arreta emateko lurralde-sareen finkapena babestea.

Konpromisoa 77. Zaurgarritasun eta babesgabetasun bereziko egoerei arreta ematea.

Konpromisoa 78. Gizarte-zerbitzuen euskal sistema garatzea erkidego-ikuspegia kontuan hartuz eta kalitateko, berrikuntzako, zaintzen oreka berriko eta
eraginkortasuneko printzipioetan oinarrituz.

Konpromisoa 79. Gizarte- eta erkidego-garapena indartzea.

Konpromisoa 80. Gizarte-zerbitzuen berrikuntza eta ebaluazioa eta kalitatea sustatzea, emaitza-irizpideekin eta erabilgarritasun publikoko irizpideekin.
Errealitate demografikoa eta gure gizartearen zahartze azkartua kudeatu beharreko erronkak dira eta, orain, pandemiaren
ondorioz, are premiazkoagoa da horiei aurre egitea, pentsio publiko duinen defentsa berresteaz gain.

Bizi-itxaropena areagotzea aldi berean da albiste on bat, erronka bat eta gizartearentzako aukera bat. Erronka demografikoak
eta erretiro-adinaren eta 75-80 urteen arteko bizitza-etapa berri baten larrialdiak, bizitza osasuntsuaren itxaropenaren egungo
horizonte gisa, adinekoei begiratzeko modu berri bat eskatzen du, hau da, herritar aktibo eta bere patuaren protagonista gisa
ikusi behar ditugu. Zentzu horretan, menpekotasun- egoeren prebentzioa, autonomia pertsonalaren promozioa eta adinekoen
talentuaren sustapena bereziki garrantzitsuak dira orain, adinekoek ahalik eta bizitzarik aktiboena, osoena eta integratuena
garatzen jarraitzeko bere ingurunean, zehazki, bere egoerara egokitutako babesekin.

Konpromisoa 81. Bultzada estrategikoa ematea zahartze aktiboari eta adinekoen autonomia pertsonala, parte-hartze soziala eta bizitza osoa eta osasuntsua suatatzea.

Konpromisoa 82. Bakardade-egoeran dauden adinekoak laguntzea.

Konpromisoa 83. Laguntzaren kalitatea bermatzea eta arreta indartzea adinekoen etxeetan zein horien ingurune hurbilean.

Konpromisoa 84. Adineko pertsonen zerbitzurako jarduera ekonomikoa eta gizarte-berrikuntza sustatzea.

Konpromisoa 85. Seme-alabak dituzten familiak laguntzeko eta jaiotze-tasa sustatzeko estrategia integrala garatzea.

Konpromisoa 86. Haurren babeserako, prebentziorako eta promoziorako plan integrala.

Konpromisoa 87. Migrazio-egitatearen aurreko harrera-, integrazio- eta erantzunkidetasun-kultura zibikoa sustatzea eta hedatzea

Konpromisoa 88. Migratzaileak hartzeko estrategia global bat finkatzea

Konpromisoa 89. Asilo-politikaren euskal eredu bat definitu eta sustatzea

Konpromisoa 90. Zaurgarritasun-egoeran dauden migratzaileentzako babesa eta estaldura eta laguntza
Gazteria da gizarte-kapitalik onena. Euskadik lehenbailehen azkartu behar du belaunaldi-ordezkapena; izan ere, gazteriaren
“gizarteratzerik ezak” duen kostu sozial, ekonomiko eta kulturala itzela da. Beharrezkoa da gazteriaren aldeko itun sozial bat
lortzea.

Proposatzen dugun gazteria-politikaren lehentasunezko bi jarduketa-ardatz enplegua eta etxebizitza dira; izan ere, horiek dira
gazteen oztopo nagusiak bizitza-proiektu independente bat garatu ahal izateko.

Konpromisoa 91. Gazteria-politika integrala garatzea.

Konpromisoa 92. Gazteen emantzipaziorako estrategia.

Konpromisoa 93. Indarkeria matxista desagerraraztea eta emakumezkoen indarkeriarik gabeko gizarte berdinzale bat eraikitzea.

Konpromisoa 94. Soldata-arrailaren aurkako txoke-planaren aplikazioa sustatzea

Konpromisoa 95. Balio-aldaketa eta emakume eta nesken ahalduntzea ahalbidetzea.

Konpromisoa 96. Sexu-orientazioaren ondoriozko diskriminazioren aurkako politikak sustatzea
Justizia Nazio Batuen Garapen Jasangarrirako 16. Helburuan sartzen den funtsezko zerbitzu publiko bat da.
Orain arte garatutako bidean aurrera egin behar da, gero eta justizia modernoago, arinago, eraginkorrago eta digitalizatuago
bat lortzeko xedearekin, Europar Batasuneko justizia-administrazioko sistemarik aurreratuenekinbat etorriz. Horrez gain, justizia
hori hurbilagoa eta errestauratiboa izango da eta pertsonengan zentratuko da, bereziki, pertsonarik ahulenengan.

Konpromisoa 97. Sistema judizial modernoa bultzatzea.

Konpromisoa 98. Justizia arin, eraginkor eta digitalizatuago baten eraketan aurrera egitea

Konpromisoa 99. Pertsonengan zentratutako justizia hurbilagoa eta errestauratiboa sustatzea.

2011ko urriaren 20an, behin betiko bukatu zen jarduera terrorista eta, horren ostean, zehazki, 2018an, ETA desegin zen. Horrela,
Euskadik atzean utzi egin du terrorismo, indarkeria eta banaketako iragan bat.

Une egokia da bidezko bizikidetza baketsua eta inklusiboa finkatzeko asmoa partekatzen dela berresteko, eragindako kaltearen
bidegabekeriaren memorian, giza eskubideen errespetuan eta pluralismoan oinarrituk dena. Testuinguru honetan Eusko
Jaurlaritzaren bizikidetza-proiektua bizikidetza eta giza eskubideen plan baten bidez bideratuko da. Plana bi eremu handi hauetan
egituratuko da: bizikidetzarako euskal agenda eta giza eskubideen agenda globala. Giza duintasunaren eta giza eskubideen
errespetua, promozioa eta defentsa plan horren printzipio gidariak izango dira, zehazki, ukaezina den printzipio etiko honetatik
abiatuta: ez zen egon eta ez dago inolako arrazoirik pertsonen duintasuna, osotasuna eta bizitzarako eskubidea ezeztatzeko.

Konpromisoa 100. Biktimen eskubideak defendatzea.

Konpromisoa 101. Terrorismoko eta indarkeriako iraganaren memoria kritikoa sustatzea.

Konpromisoa 102. Espetxe-politika kudeatzea eta presoak gizarteratzea.

Konpromisoa 103. Giza eskubideen politiken koordinatzea.
Begirada Garapen Jasangarrirako Helburuen 2030 Agendan jarrita, gaur egun, lankidetza-politika ezin da soilik ulertu espezializatutako ekintza-eremu gisa, baizik eta garapeneko estrategia global eta oso baten parte gisa. Hain zuzen ere, lankidetza politika hori, giza eskubideen eta garapenerako politiken koherentziaren ikuspegi batetik, Eusko Jaurlaritzaren ekintza guztian aplikatzen da. Nahitaezkoa da egungo agertokiari eta euskal administrazioak bere garapenerako politikak sustatu behar dituen formari erantzuten dien legezko esparru berri bat, herrialdeetan eta herrialdeen artean desberdintasunak murrizten laguntzen duen garapenerako lankidetza deszentralizatua artikulatzeko.

Konpromisoa 104. Euskal herritarren, erakundeen eta gizarte-eragileen eta antolakuntzen artean partekatutako garapenerako lankidetzako politika irekia garatzea.

Konpromisoa 105. Garapenerako politiken koherentzia sustatzea gobernu-politiken eremu orokorrean.

Konpromisoa 106. Gizarte-eraldaketarako hezkuntza sustatzea.

Konpromisoa 107. Kalitatean, eraginean eta berrikuntzan sakontzea garapenerako lankidetzako politiketan.

Xedea da Euskadin kriminalitate-tasak murrizten jarraitzea eta Europar Batasuneko tasarik baxuenen artean kokatzea, hau da, zigor-arloko 40 arau-hauste baino gutxiago 100 biztanleko. Horretarako, segurtasuneredu berritu batean aurrera egiteko konpromisoa hartzen da, honako ezaugarri hauei erantzungo diena: Pertsonen zerbitzura dagoen segurtasun hurbila; prebentziozko segurtasuna; segurtasun berritzailea eta segurtasun integrala eta interkonektatua.

Konpromisoa 108. Pertsonen zerbitzura dagoen segurtasun hurbilagoa eta gardenagoa sustatzea.

Konpromisoa 109. Prebentziozko segurtasuna ezartzea.

Konpromisoa 110. Segurtasun berritzailea ezartzea.

Konpromisoa 111. Segurtasun integrala eta interkonektatua lortzea.

Kultura nortasuna eraikitzeko elementu bat da, baita pertsonengan eta gizartean izaera kritikoa indartzeko ere. Gainera, enplegua eta aberastasuna sortzen dituen jarduera bat da, kohesiorako eta gizarteratzerako faktorea izateaz gain. Garatuko diren politika kulturalak kulturaren balio horiek guztiak orekaz indartzera bideratuta egongo dira, sorkuntza eta produkzioa babestuz, eskaintza kulturala demokratizatuz eta kulturaren kontserbazioa-transmisioa bultzatuz, zehazki, zeharkako bi jarduketa-ardatz hauekin: emakumezkoen eta gizonezkoen berdintasuna eta euskaraz sortutako eta bizitako kulturaren berariazko bultzada.

Konpromisoa 112. Euskadin sorkuntza eta produkzio kulturalak sustatzea, kulturaren arloko euskal sortzaileak, artistak eta profesionalak babestuz, horien lan baldintzen hobekuntzan eta profesionalizazioan sakonduz.

Konpromisoa 113. Euskadiko eskaintza kulturala indartzea eta konektatzea, euskal gizartearentzat eta nazioarteko publikoarentzat gero eta erakargarriagoa bihurtuz.

Konpromisoa 114. Euskadiko ondare kulturala babestea eta hori nabarmentzea bultzatzea.

Konpromisoa 115. Berrikuntza eta digitalizazioa sustatzea kulturan.

Konpromisoa 116. Euskararen eta euskal kulturaren nazioarteko presentzia indartzea.

Konpromisoa 117. EiTBren zerbitzu publikoaren izaera mantentzea eta bermatzea, komunikazio pluralerako eta hizkuntzaren normalizaziorako bitarteko gisa.

Euskara suspertzeko prozesua nazioarteko eredua da beste hizkuntza gutxitu askorentzat eta prozesu horrek erakutsi du urrats handiak eman direla euskal herritarren hizkuntza-eskubideen errespetuari dagokionez Ibilitako bideak baieztatzen digu hauxe dela norabide ona. Xedea da hizkuntza-eskubide horien erabateko bermerantz aurrera egitea eta euskara gure bizitzako eremu guztietan erabili ahal izatea ahalbidetzea. Eremu sozioekonomikoa eta lan-eremua, ingurune digitala eta aisialdia eta familia-transmisioa dira hurrengo urteetako erronka handiak euskararen normalizazioa lortzeko. Aurrekoei eta beste erronka batzuei erantzun beharko die 2022an onetsi beharko den Euskara Sustatzeko Ekintza Planak (ESEP), baita hasi berri den legegintzaldiari dagokion Euskararen Agenda Estrategiko berriak ere.

Konpromisoa 118. Euskararen ezagutza areagotzea eta, batez ere, euskararen erabilera azpimarratzea gizarte- eta kultura-eremuetan, eremu ekonomikoetan, digitaletan eta sektore publikoan.

Konpromisoa 119. Hizkuntza-eskubideen erabateko errespeturantz eta normalizatutako hizkuntza-bizikidetza baterantz aurrera egitea.

Konpromisoa 120. Erakunde arteko lankidetza indartzea euskararen Lurralde guztiekin.

Jarduera fisikoa eta kirola herritarren garapenerako eta ongizaterako elementuak dira, osasun fisikoan eta mentalean eta bizi-kalitatearen hobekuntzan laguntzen dutelako. Horrez gain, gizarte zuzenago, bidezkoago eta kohesionatuago baterantz aurrera egiteko bidea dira. Pertsonen osasunetik harago, jarduera fisikoa eta kirola pertsonen arteko elkarrekintzarako espazioak dira eta, bertan, banakako oztopoak eta oztopo kolektiboak gainditzen dira eta gure erkidego-identitatea garatzen da. Kirolaren gizarte-kapital hori zein horren nazioarteko proiekzioa sustatuko dira.

Konpromisoa 121. Jarduera fisikoa eta bizitza-ohitura osasungarriak sustatzea euskal herritarren artean eta Euskadi Europako gizarterik aktiboenen artean kokatzea.

Konpromisoa 122. Jarduera fisikoak eta kirolak berdintasunerako eta gizarteratzeko duten potentziala baliatzea eta euskara sustatzea.

Konpromisoa 123. Euskal kirol-sistema etorkizuneko erronketara egokitzea eta bere antolaketa hobetzea.

Konpromisoa 124. Kirolaren potentziala ustiatzea Euskadiren nazioartekotzerako tresna gisa.